Euthanasie
Als u dit leest, doet u dat misschien uit belangstelling, soms uit nieuwsgierigheid of omdat u ziek bent en denkt dat die vraag om euthanasie voor u actueel gaat worden.
Als u patient bij mij bent sta ik open voor uw vraag om euthanasie. Euthanasie is het laatste dat de huisarts voor een patiënt kan doen die ondraaglijk lijdt en waar geen andere acceptabele middelen zijn om het lijden te verlichten. Wat ondraaglijk lijkt tijdens het gezonde leven, wordt dat al minder bij ziekte.
Patiënten verschuiven in een ziekbed vaak hun grenzen. Lijkt bedlegerigheid eerst nog ondraaglijk, tijdens het proces blijkt dat toch mee te vallen. Zo ook vaak met pijn, misselijkheid en afhankelijkheid. Er kan echter een moment komen dat klachten ondraaglijk worden. Dat is het moment om mij om euthanasie te vragen. Ik zal met u doornemen wat uw lijden ondraaglijk maakt en kijken of ik dit nog kan verlichten. Het kan zijn dat ik u vraag om nog enkele dagen het effect van andere medicatie af te wachten. Als alles geprobeerd (of door u afgewezen is, omdat u een behandeling niet wilt) komt het moment dat ik kijk of ik uw verzoek kan honoreren. Ik zal u vragen dit op schrift te zetten.
Van de wetgever mag euthanasie gedaan worden bij patiënten die helder van geest zijn en ondraaglijk en uitzichtloos lijden zonder dat dit verlicht kan worden, en die een weloverwogen besluit nemen om om euthanasie te vragen. Dit besluit moet niet door anderen beïnvloed worden. Ik vind dat er enige duurzaamheid van het verzoek moet zijn. Meestal betekent dit voor mij dat patiënten een aantal dagen aansluitend moeten aangeven niet meer verder kunnen. De wetgever beschouwt dit als een overmachtsituatie, waarbij er een duidelijk lijden is dat de arts alleen kan verhelpen door de patiënt te laten overlijden.
Als de patiënt en de huisarts tot de conclusie zijn gekomen dat euthanasie de enige uitweg is, zal de huisarts een SCEN arts om een 2e mening vragen. Dit hoort ook weer bij een wettelijk zorgvuldige procedure. Deze SCEN arts zal meestal binnen 24-48 uur het consult doen en een verslag maken. Als de SCEN arts vindt dat de euthansie aan de zorgvuldigheids regels voldoet kan deze doorgaan.
Ik doe alleen euthanasieën tijdens mijn werkdagen. Als ik met vakantie ben neemt mijn waarnemer niet automatisch de afspraken die hierover tussen u en mij gemaakt zijn over.
Euthansie is helaas geen afdwingbaar recht. Het is iets dat tot stand komt na goed overleg tussen patiënt en arts en meestal niet overdraagbaar tijdens vakantie en weekenden.
Zijn wij samen tot de conclusie gekomen dat euthanasie de enige oplossing voor uw lijden is en gaat de euthansie aan de regels van zorgvuldigheid voldoen, dan zal ik met u en uw familie een afspraak maken wanneer ik langskom. Samen met de patiënt, de familie en huisarts wordt dan een moment bepaald waarop de euthanasie gaat paatsvinden. (Het lijkt mij voor de patiënt prettig als de familie bij dit afscheid is, maar die keuze ligt uiteraard geheel bij patiënt en familie.)
Voorafgaand aan de euthanasie wordt er eerst een klein naaldje in een bloedvat gebracht. De euthanasie bestaat uit 2 injecties. De eeste is een injectie met een slaapmiddel, de 2e met een spierverslapper. De patiënt verliest heel snel het bewustzijn (binnen 30 seconden is niet ongebruikelijk) door het slaapmiddel en houdt soms zelfs al op met ademen. Als de spierverslapper gegeven wordt is de patiënt meestal na een aantal minuten overleden.
Omdat dit proces zo razendsnel verloopt leg ik er de nadruk op dat alles tussen patiënt en familie gezegd moet zijn. Als het slaapmiddel nog niet gegeven is kan er afscheid genomen worden, maar niet meer als ik het slaapmiddel toedien. De patiënt heeft overigens op ieder moment de mogelijkheid om het proces stop te zetten, het is geen trein die, eenmaal in beweging, niet meer te stoppen is. Niemand zal u kwalijk nemen als u halverwege zegt dat u er nu nog niet klaar voor bent.
Na de injectie met de spierverslapper overlijdt de patiënt meestal binnen minuten. De ggd arts wordt dan gebeld en deze komt het lichaam schouwen. Hij schrijft de overlijdensverklaring en het lichaam kan dan vervoerd worden door de uitvaartondernemer.
Palliatieve sedatie:
Sommige mensen vinden euthanasie een veel te abrupt einde. Zij kiezen, bij ondraaglijk lijden, voor palliatieve sedatie. Als een patiënt ondraaglijk lijdt en er is een levensverwachting van minder dan 2 weken is er de mogelijkheid om palliatief te sederen. Dat valt onder normaal medisch handelen en heeft als doel dat de patiënt zich niet meer bewust is van zijn lijden. Er wordt door middel van een pompje een sterk slaapmiddel gegeven en via een andere pomp morfine tegen pijn en benauwdheid. Voor de mensen die waken, is het belangrijk om te weten dat zij wel zien dat het lichaam benauwd is, maar de patiënt zich hier niet meer bewust van is. De patiënt krijgt, al of niet na inzet van de sedatie, een urine catheter om te zorgen dat hij niet onrustig wordt door een volle blaas. De huisarts heeft, als alles goed gaat, op werkdagen dagelijks contact of zorgt, als er een weekend komt, voor overdracht van de gegevens aan de huisartsenpost.
Eenmaal ingezet, kan het dagen duren voor de patiënt overlijdt . Dit is, met name voor de mensen die waken ,een zware tijd, en het is goed dat iedereen zich dat realiseert.
Als de patiënt overlijdt is dit een natuurlijke dood (want normaal medisch handelen) en kan de huisarts schouwen en de overlijdensverklaringen tekenen.
Als laatste wil ik hier opmerken dat euthanasie niet iets is dat ik graag doe, maar ik loop er, aan de andere kant ook niet voor weg.
Dit stukje is maar een condensaat van alles wat er over euthanasie en palliatieve sedatie te zeggen en schrijven is.
Hebt u nog vragen naar aanleiding hiervan, maak dan een lange afspraak met mij om alles rustig door te spreken. Denkt u, dat het voor u in de nabije toekomst actueel wordt, kom dan langs en dan bespreken we hoe alles verder zou kunnen gaan. Van alle mensen die dat zo met mij besproken hebben hoef ik het maar bij een enkeling uit te voeren. Erover praten betekent dus niet dat het plaats gaat vinden.
Vaak geeft praten over euthanasie gemoedrust, soms schept het duidelijkheid maar ik hoop met name reëele verwachtingen.
W.B.M.Harmsen